‘Een CO₂-neutraal ziekenhuis
is geen utopie meer’

Volgens internationaal onderzoek is de gezondheidszorg verantwoordelijk voor 4,4 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Dat lijkt opvallend veel, maar ziekenhuizen moeten nu eenmaal zeven dagen op zeven draaien, zegt Van Troeye. ‘En dat is inclusief al de apparatuur die daar tegenwoordig onmisbaar is. Bovendien zal het energieverbruik de volgende jaren wellicht blijven toenemen, nu we steeds ouder worden en dus op latere leeftijd vaker in het ziekenhuis belanden. Voeg daar nog de toenemende druk op de financiering van de ziekenhuizen aan toe, en dan zie je dat de sector effectief voor een stevige uitdaging staat. Zowel het energieverbruik als de ecologische voetafdruk moeten absoluut naar beneden.’

ENGIE sloot de voorbije jaren al een dertigtal energieprestatiecontracten af met ziekenhuizen, waarbij het zich verbindt om het stroomverbruik met een bepaald percentage naar beneden te halen via energiebesparende maatregelen . ‘De belangrijkste stroomvreters in een groot ziekenhuis zijn de ventilatie en verwarming, de verlichting en de medische apparatuur. Op elk van die domeinen proberen we in te grijpen’, legt Van Troeye uit. ‘Voor de verlichting kan dat bijvoorbeeld door alle oude lampen te vervangen door zuinige ledverlichting. Een verbeterde energie-efficiëntie vertaalt zich ook meteen al in een flinke besparing. Daarnaast bieden we ziekenhuizen een geïntegreerd partnership aan bij grondige renovatiewerken of bij een nieuwbouw als voor de installatie van lokale productiemiddelen als warmtepompen of zonnepanelen. Tegelijk helpen we ziekenhuizen om dure energiebesparende maatregelen te financieren via een derdebetalerssyteem.

Op termijn is een volledig klimaatneutraal ziekenhuis een haalbare kaart, daar twijfelt Philippe Van Troeye niet aan. ‘Om CO2-neutraal te worden, zal het wellicht nodig zijn dat ziekenhuizen beroep kunnen doen op volledig groene energie die niet noodzakelijk op hun eigen terreinen zal worden opgewekt. Denk maar aan windturbines of grote geothermische installaties. Daarnaast kun je ook flink wat energie besparen met natuurlijke ventilatie en door de oriëntatie van de gebouwen te optimaliseren. Uiteraard is dat allemaal gemakkelijker bij een nieuwbouw dan in een bestaand ziekenhuis.’

Een studie van Tractebel, het engineeringbureau van ENGIE toont aan dat ziekenhuizen die zowel hun energie-efficiëntie willen verbeteren als hun CO2-uitstoot willen verminderen, vooral nood hebben aan een geïntegreerde aanpak en begeleiding. ENGIE speelt daar op in met ENGIE Solutions. ‘Tot voor kort zat ons aanbod aan B2B-klanten verspreid over drie afzonderlijke dienstenbedrijven, nu zijn we georganiseerd op basis van de drie belangrijkste segmenten van klanten: de steden & infrastructuur; de industrie en de gebouwen. . Klanten krijgen hierdoor één centraal aanspreekpunt dat hen een alomvattend plan voorlegt, waarin we ook de financiering van de noodzakelijke investeringen meenemen. Maatwerk is het sleutelwoord om naar een koolstofarme wereld te gaan.’

Enkele gerichte maatregelen leveren gemiddeld al snel een energiebesparing van 15 procent op. ‘Voor een ziekenhuis betekent dat een besparing van enkele honderdduizenden euro’s per jaar’, benadrukt Philippe Van Troeye, CEO van ENGIE Benelux. ‘Maar je moet ook het bredere plaatje bekijken: onze grootste toegevoegde waarde zit in de multidisciplinaire en alomvattende aanpak die we de klant voorstellen. Dat gaat van het ontwerp over de technische realisatie tot de exploitatie. We mikken in eerste instantie natuurlijk op bestaande ziekenhuizen, maar stellen onze expertise ook ter beschikking voor nieuwbouw, waar we dan meedenken van bij de ontwerpfase.’

Op basis van een casestudie van een Belgisch ziekenhuis uit 1960 boog Tractebel zich over de vraag hoe we onze ziekenhuizen energiezuiniger kunnen maken. ‘Naast de energiefacturen namen we ook de belangrijkste factoren onder de loep die bijdragen tot het energieverbruik en de CO2-uitstoot’, legt Charlotte Delhuvenne uit, experte duurzaamheid bij Tractebel. ‘Op basis daarvan maakten we een simulatie van hoe dit ziekenhuis er vandaag zou kunnen uitzien, met de modernste technologie en bouwtechnieken. Daarbij gaat het over het gebouw zelf, maar net zo goed over de koeling en verwarming, het energieverbruik van de medische toestellen en de toegevoegde waarde van meer groene energie. Daarna zijn we een stap verder gegaan, en bekeken we welke extra ingrepen er nodig zijn om dit ziekenhuis volledig CO2-neutraal te maken. Denk aan het gebruik van een waterstofbrandstofcel of zonnepanelen op het dak of rond het gebouw, zodat het ziekenhuis volledig zelfvoorzienend zou worden voor zijn energie.’ Zo’n ambitieus investeringstraject is op korte termijn voor geen enkel ziekenhuis haalbaar, maar Delhuvenne ziet het vooral als een stappenplan dat in dertig jaar gefaseerd kan worden uitgevoerd. ‘De budgettaire impact hebben we nog niet berekend, ook al omdat de prijs van die nieuwe technologie de komende jaren nog fors zal dalen. Maar op basis van deze studie kunnen we wel besluiten dat CO2-neutrale ziekenhuizen tegen 2050 geen utopie meer zijn.’

Meer info op ENGIE.be/healthcare